Σύντομη ιστορία των Μετεώρων

Όπως μαρτυρεί η παράδοση οι πρώτοι ερημίτες ανέβηκαν στους πέτρινους αυτούς όγκους πολύ πριν τον δέκατο μ.Χ. αιώνα. Ζούσαν σε σπηλιές και βαθουλώματα των βράχων, ενώ δίπλα τους δημιουργούσαν μικρούς χώρους, τα Προσευχάδια για να προσεύχονται.

Με το πέρασμα του χρόνου οι θρησκευτικές τους υποχρεώσεις απαιτούσαν την εκκλησιαστική λειτουργία και τη μετάληψη, που έπρεπε να εκτελεί ιερέας. Έτσι θα δημιουργηθεί γύρω στον 11ο αιώνα η Πρώτη σκήτη της Δουπιανής και θα υπαχθεί στην Επισκοπή Σταγών. Αυτό θα αποτελέσει την απαρχή της οργανωμένης μοναστικής πολιτείας των Μετεώρων. Άλλες πηγές αναφέρουν ως πρώτο ασκητή τον Βαρνάβα περί τα 950-970 μ.Χ., ο οποίος ίδρυσε τη Σκήτη του Αγίου Πνεύματος, ενώ λίγες δεκαετίες αργότερα (1020), σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ιδρύθηκε από έναν Κρητικό μοναχό Ανδρόνικο η Σκήτη της Μεταμορφώσεως.

Μετά από διακόσια περίπου χρόνια, στα μέσα περίπου του 14ου αιώνα (1340-1350 μ.Χ.), ιδρύεται η Ι. Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος από τον όσιο Αθανάσιο, ο οποίος έδωσε στον μεγάλο βράχο «Πλατύ Λίθο» το όνομα Μετέωρο και από τότε όλοι οι βράχοι φέρουν αυτό το όνομα.

Στην συνέχεια έχουμε την δημιουργία πολλών ιερών μονών σε διάστημα 2 αιώνων (14ο – 15ο), περίοδο μεγάλης ακμής του μοναχισμού στα Μετέωρα. Ο αριθμός τους τότε φτάνει τα 24.

Με το πέρασμα των χρόνων και κάτω από διάφορες δυσκολίες των καιρών, όπως διάφοροι κατακτητές της περιοχής (Φράγκοι, Σέρβοι, Καταλανοί, Τούρκοι)
, επιδρομές ληστών και άλλοι παράγοντες, οδήγησαν πολλές από τις ακμάζουσες Ι. μονές στην εγκατάλειψη και καταστροφή (περίοδος παρακμής μετά τον 17ο αιώνα).

Τα Μετέωρα λόγω και της μορφολογίας τους, υπήρξαν στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ιδανικό καταφύγιο για το μοναχισμό, καθώς επίσης διέσωσαν μνημεία πολιτισμού και έργα της μεταβυζαντινής τέχνης. Στις αρχές του 19ου αιώνα πολλά μοναστήρια λεηλατήθηκαν από το στρατό του Αλή Πασά.

Από τα τριάντα που υπήρξαν ιστορικά, σήμερα λειτουργούν μόνον επτά, τα οποία, από το 1988, περιλαμβάνονται στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
Συνεχίζουν χωρίς διακοπή την παράδοση της ορθοδοξίας για πάνω από 600 χρόνια. Αυτά τα επτά είναι τα ακόλουθα: Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου (ή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος), Ιερά Μονή Βαρλαάμ, Ιερά Μονή Αγίου Στεφάνου, Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος, Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά, και η Ιερά Μονή Ρουσάνου.